Để thi tốt môn Ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT

Ân Nguyễn

Advertisements

Để học ôn và thi môn Ngữ văn đạt hiệu quả cao trong các kì thi sắp tới, chúng ta có thể tham khảo những kinh nghiệm nhỏ sau đây.

Khi ôn thi

Trước hết, chúng ta cần nắm được chắc chắn môn do Bộ GD- ĐT quy định. Sau đó, cần nắm được lượng kiến thức tương ứng với cấu trúc đề thi cho từng câu hỏi. Cần có một hệ thống hóa kiến thức các phần như: thơ, truyện ngắn, văn chính luận, tùy bút, kịch, văn học nước ngoài… theo từng đặc điểm giai đoạn lịch sử và phân phối chương trình. Mỗi phần cho từng thể loại có số lượng bài riêng, không trùng khớp giữa chương trình Cơ bản với Nâng cao.

Sau khi hệ thống hóa kiến thức, cần nắm kiến thức cụ thể ở từng bài và những câu hỏi có thể ra ở cả hai dạng lí thuyết và phân tích thực hành ở bài đó. Ví dụ khi ôn đoạn trích Việt Bắc của Tố Hữu, có thể gặp câu hỏi ra phần lí thuyết 2 điểm như: nêu hoàn cảnh ra đời, mục đích sáng tác, kết cấu bài thơ…; phần câu nghị luận 5 điểm có thể gặp như Phân tích bức tranh bốn mùa trong nỗi nhớ của người về xuôi, hoặc Phân tích khí thế hùng mạnh của những đoàn quân ta ở Việt Bắc trong đoạn thơ cuối…. Tức là làm sao chúng ta phải định hướng được câu hỏi dạng lí thuyết và câu hỏi dạng phân tích thực hành cụ thể cho từng tác phẩm với một cái nhìn toàn diện.

Khi đã nắm được những điều cơ bản, chúng ta học theo từng phần trong chương trình. Tránh tình trạng học phần này chưa xong lại “chạy” sang phần kia, vì như thế sẽ xảy ra việc rối kiến thức. Học phần nào chắc phần đó, không học lan man giữa các yêu cầu trong bài, giữa các phần trong chương trình. Riêng câu nghị luận xã hội 3 điểm, ngoài kiến thức Ngữ văn, chúng ta cần có một lượng kiến thức xã hội nhất định. Cách tốt nhất là chúng ta phải có một cái nhìn toàn diện về chương trình học, nắm vững kiến thức, cấu trúc đề thi và những câu hỏi, thang điểm trong đề thi tương ứng với lượng kiến thức. Khi đó chúng ta mới nhớ lâu và có cách giải quyết để thi đạt điểm tốt nhất.

Khi làm bài

Đi đôi với thời gian dài ôn tập, cách trình bày bài làm khi đi thi rất quan trọng. Khâu này sẽ quyết định số điểm, đánh giá được sức học của từng học sinh. Học sinh cần chú ý ba điểm sau đây.

Cần nắm được cấu trúc đề thi, thang điểm. Cấu trúc đề thi, thang điểm theo quy định của Bộ GD&ĐT. Ở cả hai kì thi TN và ĐH, CĐ, đề thi đều có hai phần: phần chung gồm 2 câu, câu 1 (2 điểm) thuộc dạng tái hiện kiến thức (trình bày cuộc đời, sự nghiệp, phong cách nghệ thuật của nhà văn lớn; giải thích nhan đề tác phẩm; nêu tình huống truyện; khái quát một giai đoạn, một nội dung nào đó…); câu 2 (3 điểm) viết một bài văn nghị luận xã hội theo số chữ quy định với các nội dung nghị luận về một tư tưởng đạo lí; một hiện tượng trong đời sống; một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học. Phần riêng có 2 câu học sinh chỉ chọn làm (3a hoặc 3b, 5 điểm) với kiến thức nghị luận văn học.

Phải trình bày đạt nội dung kiến thức tương ứng với các câu hỏi trong đề. Đối với câu 1, về mặt lí thuyết chúng ta phải trình bày đủ lượng thông tin đề yêu cầu. Nếu đề có nhiều ý, mỗi đoạn văn diễn đạt một ý. Dung lượng vừa phải, thời gian hợp lí. Tránh viết lan man, không trọng tâm.

Đối với câu 2: đề nghị luận một tư tưởng đạo lí ta nên làm bài theo hướng giải thích – phân tích, bàn luận – nêu bài học kinh nghiệm; đề nghị luận một hiện tượng trong đời sống làm theo hướng thực trạng – nguyên nhân – giải pháp; đề nghị luận một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học ta kết hợp các cách trên và nêu cảm nhận của bản thân về vấn đề được bàn luận. Điểm chú ý ở câu này là nên bám sát yêu cầu, có cái nhìn, đánh giá đúng vấn đề. Không viết quá dài hoặc quá ngắn, mỗi bước cần trình bày rõ, tránh lối viết nhập nhằng.

Ở câu 3, có thể đề yêu cầu nghị luận một đoạn thơ, bài thơ; một nhân vật; một đoạn trích hoặc một ý kiến bàn về tác phẩm, giai đoạn văn học. Đây là câu có số điểm cao nhất nên cần đầu tư thời gian dài. Khi có đề, nhất thiết chúng ta phải xác định phương pháp nghị luận và lập dàn ý trước khi làm bài. Chú ý, ngoài phần mở bài và kết bài, trọng tâm phần thân bài phải có luận điểm, mỗi luận điểm trình bày một ý, trong luận điểm phải có các luận cứ và dẫn chứng. Các luận điểm phải cùng làm rõ nội dung của bài văn. Nếu là phân tích thơ, nhất thiết bài làm phải rõ hai vấn đề nội dung và nghệ thuật, trong mỗi phần phải có nhiều ý nhỏ để thuyết phục nội dung chung. Ví dụ phân tích đoạn đầu trong bài Tây Tiến, phần nội dung cần có là thiên nhiên (hùng vĩ nhưng nên thơ) và con người (hào hùng nhưng hào hoa), phần nghệ thuật gồm cả thể thơ, giọng điệu, từ ngữ, gieo vần… Nếu phân tích nhân vật phải chú ý đến mặt con người và tính cách, nghệ thuật xây dựng nhân vật. Nếu phân tích một ý kiến, một giai đoạn văn học chú ý đến đặc điểm vấn đề được trình bày…

Chú ý hình thức, cách trình bày một bài văn.

Ngoài lượng kiến thức, làm văn vần chú ý đến cách trình bày. Nên dùng bút đậm mực. Mỗi câu phải được trình bày tách bạch, bằng dấu hiệu xuống hai dòng và ghi câu hỏi ở đầu, nên gạch chân chữ ghi câu hỏi. Trong mỗi câu có phần ranh giới giữa các đoạn văn. Dẫn chứng phải để trong ngoặc kép nếu là văn, xuống dòng đối với thơ, phải có chú thích và trình bày thống nhất từ đầu đến cuối bài. Chữ viết trong bài làm phải nghiêng theo một chiều, viết đều nét, dễ đọc. Câu và cách dùng từ phải giản dị trong sáng, tránh lối viết chữ ít nghĩa. Chữ viết ở lề phải, trái của tờ giấy phải thẳng, đều. Bố cục bài làm phải cân xứng.

Thực hiện tuân thủ các điểm trên, chúng ta sẽ có một bài làm văn như ý, đạt điểm cao.