Phân tích bài thơ "Chiều tối" của Hồ Chí Minh
PHÂN TÍCH BÀI THƠ "CHIỀU TỐI" CỦA HỒ CHÍ MINH1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, luận đề
Hồ Chí Minhlà nhà cách mạng, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, đồng thời cũnglà nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc. Bên cạnh sự nghiệp cách mạng vĩđại, Người cũng để lại một sự nghiệp văn học đa dạng, phong phú.
Nhật ký trong tù là tập thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minhtrong thời kỳ Người bị giam giữ ở nhà lao của bọn Tưởng Giới Thạch từmùa thu 1942 đến mùa thu 1943. Tập thơ chẳng những cung cấp cho ta nhữnghiểu biết về chế độ lao tù khắc nghiệt của chính quyền Tưởng GiớiThạch, mà quan trọng hơn còn giúp ta hiểu rõ vẻ đẹp tâm hồn của chínhbản thân người đã sáng tạo ra nó, nhà cách mạng, nhà thơ Hồ Chí Minh.
Có thể thấy rõ điều đó qua hai bài Chiều tối (Mộ) và Giải đi sớm (Tảogiải) trong tập thơ. Cả hai bài thơ Bác đều viết trong gông cùm xiềngxích, trên đường chuyển lao đầy cực nhọc, khổ ải.
2: Những biểu hiện cụ thể:Là nhật ký, tác phẩm còn là tập thơ trữ tình nên thiên về việc bộc lộthế giới bên trong, thế giới tâm hồn của người sáng tạo. Đó là lòng nhânái bao la, là tình yêu cuộc sống sâu nặng, là tâm hồn của con người cósự tự do tinh thần tuyệt đối, là cốt cách vững vàng...
a. Lòng nhân ái bao la, tình yêu cuộc sống sâu nặng
- Yêu thiên nhiên, tạo vật. Qua hai bài thơ, hình ảnh thiên nhiên luônchiếm vị trí nổi bật. Bác nâng niu từng biểu hiện của sự sống: “cánhchim”, “đám mây”... Có ai ngờ, thiên nhiên lại hiện lên đẹp và sáng đếnthế trong bài thơ Bác bị giải đi vào lúc nửa đêm.
- Quan tâm tới con người. Dù trong hoàn cảnh nào, Bác cũng không quênnghĩ tới con người. Hình ảnh thiếu nữ xay ngô tối với Bác là vẻ đẹp củacuộc sống bình dị. Ngọn lửa hồng reo vui trong bếp lửa gia đình, lòngBác như cũng reo vui với nó (dẫn chứng).
b.Một tâm hồn tự do, không tù ngục, xích xiềng nào giam giữ nổi. Gặp cảnhbình minh trên đường đi chuyển lao, lòng Bác tràn ngập niềm hân hoan(dẫn chứng).
c. Một tâm hồn có tinh thần “thép” vượt qua những đọa đày về thể xác, mọi thử thách khốc liệt về tinh thần.
- Qua hình ảnh “quyện điểu” và “cô vân”, ta bắt gặp thoáng buồn, thoángcô đơn rất người của Bác. Nhưng trước ngọn lửa hồng Bác quên đi việcmình chưa được dừng chân trên con đường đày ải mà để lòng mình reo vuicùng ngọn lửa, để hình ảnh tỏa ấm trên trang thơ, xua tan cái lạnh lẽo,cô đơn của lòng người và cảnh vật. Ngọn lửa hồng trở thành vẻ đẹp tinhthần của nhà cách mạng.
- Giá rét căm căm từng đợt, quất ngược sự giá buốt vào mặt nhưng Báckhông để cái khắc nghiệt của thiên nhiên chế ngự mình. Câu thơ đọc lênnghe rắn rỏi lạ thường: “Chinh nhân dĩ tại chinh đồ thượng - Nghênh diệnthu phong trận trận hàn”.
d. Một tâm hồn lạc quan, tin tưởng
- Cả hai bài thơ kết thúc bằng hình ảnh ngọn lửa hồng và cảnh bình minhmang lại cảm giác phấn chấn, lạc quan. Lời thơ ám dụ vời vợi lòng tin.
e. Một hồn thơ phong phú
- Thi hứng đã đến với Người trong những giờ phút nặng nề, cực nhọc nhấtcủa cuộc đời, ngay cả trong lúc đối với người bình thường, cảm xúc thơdễ bị triệt tiêu nhất hoặc không cất lên nổi: “Người đi thi hứng bỗngthêm nồng”.
Cốt cách thi nhân ở Bác thể hiện ở niềm rung động trước cái đẹp, dù trong cảnh huống nào.
- Niềm rung động ấy được thể hiện bằng những vần thơ vừa cổ kính, vừahiện đại của một tâm hồn nghệ sĩ mang cốt cách phương Đông. Hồn thơ Hồ Chí Minh bắt rễ rất sâu vào truyền thống dân tộc, truyền thống phương Đông.
trang:
[1]