Thuyết minh về cây lúa Việt Nam

lethidanh

Advertisements

NướcViệt Nam ta hình thành và phát triển từ nền văn minh lúa nước. Khoảng90% dân số nước ta sống chủ yếu nhờ vào nông nghiệp. Trong đó, cây lúađóng vai trò chủ yếu. Bao nhiêu thế kỉ đã qua, con người và cây lúa gắnbó với nhau keo sơn bền chặt. Mồ hôi con người rơi đổ xuống từng luốngcày mới lật , thấm vào từng tấc đất cho cây lúa ươm mầm vươn lên mượtmà xanh tốt. Đi từ Bắc chí Nam, dọc theo đường quốc lộ hay ven nhữngrặng núi, những dòng sông, bao giờ ta cũng cũng thấy những cánh đồnglúa xanh tận chân trời hoặc vàng thắm một màu trù phú. Cây lúa là ngườibạn của con người, là biểu tượng của sự no ấm phồn vinh của đất nước.
      
       Thế nhưng, có mấy ai trong chúng ta biết rõ về cây lúa?
      
Lúa thuộc loài thân thảo. Thân cây lúa tròn chia thành từng lóng vàmắt. Lóng thường rỗng ruột, chỉ có phần mắt là đặc. Lá lúa dài và mỏng,mặt lá nhám, gân lá chạy song song . Rễ của cây lúa không dài lắm,thường mọc với nhau thành chùm bám chặt vào bùn để giữ cho thân lúathẳng đồng thời hút dưỡng chất nuôi thân cây. Hoa lúa nhỏ nhắn, mọcthành nhiều chùm dài. Điều đặc biệt của cây lúa mà ít ai để ý đến. Hoalúa cũng chính là quả lúa đồng thời trở thành hạt lúa sau này. Hoa lúakhông có cánh hoa, chỉ có những vảy nhỏ bao bọc lấy nhuỵ ở bên trong.Lúc hoa lúa nở, đầu nhuỵ thò ra ngoài, có một chùm lông để quét hạtphấn. Hoa lúa tự thụ phấn rồi biến thành quả. Chất tinh bột trong quảkhô đặc lại dần và biến thành hạt lúa chín vàng.
      
Muốn lấy hạt gạo bên trong, con người phải trải qua nhiều công đoạn:gặt lúa, trục lúa về, phơi cho hạt thật khô. Sau đó đổ lúa vào trongcối, dùng chày mà giã liên tục cho lớp vỏ trấu bong tróc ra. Kế tiếpphải sàng sảy để lựa ra hạt gao chắc mẩy… Sau này, máy móc đã thay dầncho sức người, năng suất tăng dần theo thời gian, nhưng ở những vùngcao người ta vẫn dùng chày để giã gạo. Tiếng chày “cụp, cum” văng vẳngtrong đêm gợi lên một cuộc sống lao động thanh bình mang đậm bản sắcriêng của người dân Việt.
      
Cây lua ở nước ta có rất nhiều giống nhiều loại. Tuỳ vào đặc điểm địalý từng vùng, từng miền mà người ta trồng những giống lúa khác nhau. Ởmiền Bắc với những đồng chiêm trũng, người ta chọn lúa chiêm thích hợpvới nước sâu để cấy trồng, miền Nam đồng cạn phù sa màu mỡ hợp vớinhững giống lúa cạn. Ở những vùng lũ như Tân Châu, Châu Đốc, Mộc Hoá,Long Xuyên người ta chọn loại lúa “trời” hay còn gọi là lúa nổi, lúanước để gieo trồng. Gọi là lúa “trời” vì việc trồng tỉa người nông dâncứ phó mặc cho trời. Gieo hạt lúa xuống đồng, gặp mùa nước nổi, cây lúacứ mọc cao dần lên theo con nước. Đến khi nước rút, thân lúa dài nằmngã rạp trên đồng và bắt đầu trổ hạt. Người dân cứ việc vác liềm ra cắtlúa đem về.
      
Ngày nay, ngành nghiên cứu nuôi trồng phát triển đã cho ra đời nhiềuloại lúa ngắn ngày có năng suất cao như NN8, Thần Nông 8, ÔM, IR66…
      
Theo điều kiện khí hậu và thời tiết nước ta, cây lúa thường được trồngvào các vụ mùa sau: miền Bắc trồng vào các vụ lúa chiêm, lúa xuân, miềnNam chủ yếu là lúa Đông Xuân và lúa Hè Thu. Các loại lúa ngắn ngàythường không bị ảnh hưởng bởi vụ mùa.
      
Cây lúa đã mang đến cho dân ta hai đặc sản quí từ lâu đời. Đó là bánhchưng, bánh giầy và cốm. Bánh chưng bánh giầy xuất hiện từ thời HùngVương, biểu tượng cho trời và đất. Người Việt ta dùng hai thứ bánh nàydâng cúng tổ tiên và trời đất vào những dịp lễ tết. Nó trở thành đặcsản truyền thống của dân tộc Việt.
      
Cốm, một đặc sản nữa của cây lúa. Chỉ những người chuyên môn mới địnhđược lúc gặt thóc nếp mang về. Qua nhiều chế biến, những cách thức làmcó tính gia truyền từ đời này sang đời khác đã biến hạt thóc nếp thànhcốm dẻo, thơm và ngon. Nhắc đến cốm, không đâu ngon bằng cốm làng Vòngở gần Hà Nội..
      
Tóm lại, cây lúa có tầm quan trọng rất lớn đối với nền kinh tế nước nhàchủ yếu còn dực vào nông nghiệp. Cây lúa bao đời là bạn thân thiết củangười nông dân Việt Nam, không chỉ về mặt vật chất mà còn cả về mặttinh thần. Mãi mãi vẫn còn nghe mọi người nhắc nhau những vần điệu cadao thấp thoáng bóng hình con trâu và cây lúa:
      
       Bao giờ cây lúa còn bông
      
       Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn

long2310

Lúa là một trong năm loại cây lương thực chính của thế giới.

Đối với người Việt chúng ta cây lúa không chỉ là một loại cây lương thực quý mà còn là một biếu tượng trong văn chương ẩn dưới "bát cơm","hạt gạo".
Việt Nam, một nước có nền kinh tế nông nghiệp từ hàng ngàn năm nay. Từ một nước thiếu lương thực trầm trọng trong những năm chiến tranh nhưng hiện nay, nền nông nghiệp của nước ta không chỉ sản xuất ra đủ một lượng lớn lương thực đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn trên thế giới. Trong đó ngành trồng lúa ở nước ta là một trong những ngành ngành sản xuất lương thực vô cùng quan trọng và đạt được những thành tựu đáng kể, đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới.
Đối với người Việt chúng ta, hay phần lớn dân Á châu nói chung, cây lúa (tên khoa học là Oryza sativa) và hạt gạo là một loại thực phẩm hết sức gần gũi và đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong dinh dưỡng. Ngay từ khi còn trong lòng mẹ, chúng ta đã làm quen với cơm gạo, và lớn lên theo cây lúa cùng hạt gạo. Với bản sắc văn hóa nông nghiệp, cây lúa và hạt gạo còn là một biểu tượng của cuộc sống. Ca dao, khẩu ngữ chúng ta có câu “Người sống về gạo, cá bạo về nước”, hay “Em xinh là xinh như cây lúa”, v.v..
- Qua hàng nghìn năm lịch sử, lúa đã là cây lương thực chủ yếu nuôi sống các thế hệ người Việt cho đến nay. Trong đời sống tinh thần của con người, cây lúa cũng gắn bó thân thiết vô cùng. Điều đó được thể hiện rất rõ trong ngôn ngữ hàng ngày, trong cách nói, cách đặt tên, gọi tên từ cửa miệng của những người hai sương một nắng.


Bắt đầu từ lúc ném hột mộng xuống đồng. Thông thường ném buổi sáng thì buổi chiều mộng "ngồi" được, tức là rễ đã bám được vào đất và mầm nhọn đã xuôi hướng lên trời. Bác nông dân hoàn toàn có thể yên tâm vì nó đã sống được trong môi trường mới, đích thực của nó.

Qua hôm sau, mầm nhú lên cao hơn, bắt đầu có chút xanh xanh, người ta bảo là mạ đã "xanh đầu". Mạ cũng có "gan". "Gan mạ nằm ở thân non, dễ bị gãy nát. Nhổ không khéo, nhỡ để giập "gan" thì dảnh mạ sẽ "chết".

Cấy xuống được vài ba hôm thì lúa đâm rễ mới, gọi là bén chân hay "đứng chân". Cũng như chữ "ngồi" ở trên, chữ "đứng chân" rất chính xác, rất hình tượng, vì chỉ vài ba hôm trước do mới cấy, mọi cây lúa đều ngả nghiêng, xiêu vẹo, thậm chí có cây còn bị nổi trên mặt nước nữa. Giờ đây đã "đứng chân" được, tức là cũng giống như người ta, có một tư thế đứng chân vững vàng, đã chắc chắn bám trên mặt đất.

Khác với lúc nảy mầm, cây lúa sinh sôi bằng cách "đẻ nhánh". Nhánh "con" nhánh "cái" thi nhau mọc ra, tần vần thành khóm. Vào khoảng tháng hai âm lịch, khắp cánh đồng mơn mởn màu xanh. Dáng cây thon thả, mềm mại, sắc lá non tơ đầy sức sống gợi cái gì đấy tươi trẻ, xinh xắn, dịu dàng. Đó chính là lúc cây lúa "đang thì con gái", thời đẹp nhất của đời lúa, đời người. Gặp hôm trời quang mây tạnh, đứng ở đầu làng mà trông, cánh đồng trải ra bát ngát, đẹp tựa bức tranh.

Hết thời kỳ xuân xanh, lúa chuyển sang giai đoạn "tròn mình", "đứng cái" rồi "ôm đòng". Đòng lúa to nhanh, nắng mưa rồi mỗi ngày mỗi khác. "Lúa chiêm lấp ló đầu bờ/Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên". Nếu mưa thuận gió hoà chỉ mươi hôm là lúa trỗ xong. Nhưng chẳng may gặp kỳ khô hạn thì đòng không trỗ lên được, người ta bảo bị "nghẹn". "Nghẹn" là cực lắm rồi, là có cái gì nó vương vướng, như uẩn ức trong lòng...

Ngoài ra cũng có thể bị "ngã", bị "nằm" lúc gặp gió lớn mưa to. Ông bà ta sợ nhất cảnh này vì mấy tháng trông cây đã sắp đến ngày hái quả. Nếu chẳng may bị "ngã" non thì hột thóc sẽ lép lửng, coi như hỏng ăn. Còn lúa "nằm" dưới nước, ngâm độ vài ngày thì hột thóc trương lên, nứt nanh và nảy mầm ngay trên bông. Mầm nhú trắng trông xót ruột. Xót ruột về khoe vui với nhau, thóc nhà tôi "nhe răng cười" ông ạ!

Người nông dân xưa nay vốn mộc mạc, chất phác. Chẳng phải họ văn vẻ gì đâu. Chỉ vì gần gũi quá, thân quen quá. Ban ngày vác cuốc ra đồng thăm lúa. Ban đêm giấc mơ toàn thấy những cây lúa. Lúa là đói no, là người bạn có thể sẻ chia nỗi niềm, buồn vui tâm sự. Trải qua chiều dài các thế hệ, đời lúa lặn vào đời người. Và rồi, đời người lại chan hoà, gửi gắm vào đời lúa thông qua những từ ngữ nôm na, những tên gọi sinh động kể trên.

Cây lúa gần gũi với người nông dân cũng như bờ tre, khóm chuối. Bởi vậy thấm đẫm tình người và hồn quê, càng nắng mưa, sương gió, càng nồng nàn hoà quyện thân thương.

Nông nghiệp Việt Nam vốn mang dáng dấp một nước -nền công nghiệp lúa nước bao đời nay cho nên cây lúa gắn bó ,gần gũi với người Việt,hồn Việt là lẽ dĩ nhiên.

Dưới đây là 1 đoạn thuyết minh về cây lúa mà mình sưu tầm được,bạn có thể tham khảo thêm:

Từ ngàn đời nay,cây lúa đã gắn bó với con người,làng quê Việt nam.Và đồng thời cũng trở thành tên gọi cho một nền văn minh-nền văn minh lúa nước.
Cây lúa không chỉ mang lại sự no đủ mà còn trở thành một nét đẹp trong đời sống văn hóa và tinh thần.hạt lúa và người nông dân cần cù,mộc mạc là mảng màu không thể thiếu trong bức tranh của đồng quê Việt nam hiện nay và mãi mãi về sau
Là cây trồng thuộc nhóm ngũ cốc,lúa cũng là cây lương thực chính của người dân VN nói riêng và người dân châu á nói chung.Cây lúa ,hạt gạo đã trở nên thân thuộc gần gũi đến mức từ bao đời nay người dân VN coi đó là một phần không thể thiếu trong cuộc sống.Từ những bữa cơm đơn giản đến các bữa tiệc quan trọng không thể thiếu sự góp mặt của cây lúa,chỉ có điều nó được chế biến dưới dạng này hay dạng khác.Không chỉ giữ vai trò to lớn trong đời sống kinh tế,xã hội mà còn có giá trị lịch sử,bởi lich sử phát triển của cây lúa gắn với lịch sử phát triển của cả dân tộc VN,in dấu ấn trong từng thời kỳ thăng trầm của đất nước.Trước đây cây lúa hạt gạo chỉ đem lại no đủ cho con người, thì ngày nay nó còn có thể làm giàu cho người nông dân và cho cả đất nước nếu chúng ta biết biến nó thành thứ hàng hóa có giá trị.
Việt Nam là cái nôi của nền văn minh lúa nước,hạt gạo gắn liền với sự phát triển của dân tộc.....cho đến nay vẫn là nền kinh tế của cả nước.