So sánh hình tượng người lái đò và nhân vật Huấn Cao

pthn15

Advertisements

So sánh hình tượng người lái đò và nhân vật Huấn Cao


Anh hoặc chị hãy phân tích nhân vật người lái đò trong trích đoạn tùy  bút Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân. So sánh nhân vật người lái đò  với nhân vật Huấn Cao (Chữ người tử tù) để thấy chỗ thống nhất và khác  biệt trong cách tiếp cận con người của Nguyễn Tuân trước và sau Cách  mạng tháng Tám 1945.

A. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU ĐỀ:

Tuy  đề bài yêu cầu phân tích nhân vật người lái đò, nhưng trước khi tiến  hành, cần giới thiệu vài nét về hình ảnh con sông Đà – cái nền để người  lái đò xuất hiện. Khi so sánh nhân vật người lái đò với nhân vật Huấn  Cao, phải làm rõ vài nét về vẻ đẹp của hình tượng nhân vật Huấn Cao để  tìm được chỗ thống nhất và khác biệt trong cách tiếp cận con người của  Nguyễn Tuân trước và sau Cách mạng tháng Tám.

B. HƯỚNG DẪN LÀM BÀI:

1.  Phân tích nhân vật người lái đò sông Đà:

1.1.  Vài nét về hình ảnh con sông Đà: Sông Đà hiện lên thật hung dữ nhưng  cũng không kém phần thơ mộng, trữ tình là cái nền để người lái đò xuất  hiện..

1.2. Nhân vật người lái đò sông Đà:

a. Ông lái đò  có ngoại hình và những tố chất khá đặc biệt: tay "lêu nghêu", chân  "khuỳnh khuỳnh", "giọng ào ào như tiếng nước trước mặt ghềnh", "nhỡn  giới vòi vọi như lúc nào cũng mong một cái bến xa nào đó"... Đặc điểm  ngoại hình và những tố chất này được tạo nên bởi nét đặc thù của môi  trường lao động trên sông nước.

b. Ông lái đò là người tài trí,  luôn có phong thái ung dung pha chút nghệ sĩ: ông hiểu biết tường tận về  "tính nết" của dòng sông, "nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng tất cả  những luồng nước của tất cả những con thác hiểm trở", "nắm chắc binh  pháp của thần sông thần đá", "thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải  nước hiểm trở", biết rõ từng cửa tử, cửa sinh trên "thạch trận" sông Đà.  Đặc biệt, ông chỉ huy các cuộc vượt thác một cách tài tình, khôn ngoan  và biết nhìn những thử thách đã qua bằng cái nhìn giản dị mà không thiếu  vẻ lãng mạn...

c. Ông lái đò rất mực dũng cảm trong những chuyến  vượt thác đầy nguy hiểm: tả xung hữu đột trước "trùng vi thạch trận"  của sông Đà, kiên cường nén chịu cái đau thể xác do cuộc vật lộn với  sóng thác gây nên, chiến thắng thác dữ bằng những động tác táo bạo mà vô  cùng chuẩn xác, mạch lạc (tránh, đè sấn, lái miết một đường chéo, phóng  thẳng...).

d. Ông lái đò là một hình tượng đẹp về người lao động  mới. Qua hình tượng này, Nguyễn Tuân muốn phát biểu quan niệm: người  anh hùng không phải chỉ có trong chiến đấu mà còn có cả trong cuộc sống  lao động thường ngày. Ông lái đò chính là một người anh hùng như thế.

2. So sánh với nhân vật Huấn Cao:

2.1. Nhân vật Huấn Cao:

a.  Nhân  vật Huấn Cao trong truyện Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân là một con  người tài hoa, khí phách hiên ngang bất khuất, “thiên lương” trong sáng.

b.  Vẻ  đẹp của hình tượng Huấn Cao là vẻ đẹp lãng mạn, có sức chinh phục, cảm  hóa mãnh liệt đối với những con người có tấm lòng “biệt nhỡn liên tài”.

c-  Hình tượng ông Huấn Cao là hình tượng điển hình cho vẻ đẹp ‘vang bóng  một thời” nay đã lùi vào quá khứ chỉ còn dư âm trong tâm trạng của những  tấm lòng tích cổ thương kim ( Những người muôn năm cũ/Hồn ở đâu bây  giờ- Vũ Đình Liên)

2.2. Từ việc tìm hiểu vài nét về vẻ đẹp của  hình tượng nhân vật Huấn Cao, chúng ta sẽ dễ thấy được chỗ thống nhất và  khác biệt trong cách tiếp cận con người của Nguyễn Tuân trước và sau  Cách mạng tháng Tám.

a- Nét chung (tính thống nhất):   

- Nguyễn Tuân vẫn tiếp cận con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ.

-  Vẫn là ngòi bút tài hoa, uyên bác, lịch lãm, vận dụng tri thức tổng hợp  của nhiều ngành văn hóa nghệ thuật khác nhau trong miêu tả và biểu  hiện.

- Vẫn sử dụng vốn ngôn từ hết sức tinh lọc, phong phú, độc  đáo. Khả năng tổ chức câu văn xuôi đầy giá trị tạo hình, có nhạc điệu  trầm bổng, biết co duỗi nhịp nhàng. Các phép tu từ được nhà văn phối hợp  vô cùng điêu luyện.

b- Nét riêng (tính khác biệt):

-  Trước Cách mạng tháng Tám, con người Nguyễn Tuân hướng tới và ca ngợi là  những “con người đặc tuyển, những tính cách phi thường”. Sau Cách mạng  tháng Tám, nhân vật tài hoa nghệ sĩ của Nguyễn Tuân có thể tìm thấy ngay  trong cuộc chiến đấu, lao động hàng ngày của nhân dân.

- Trước  Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân là một người tài tử, thích chơi  “ngông”, mắc cái bệnh ham mê thanh sắc, thích chiêm ngưỡng, chắt chiu  cái Đẹp và nhấm nháp những cảm giác mới lạ. Sau Cách mạng tháng Tám, nhà  văn nhạy cảm với con người mới, cuộc sống mới từ góc độ thẩm mĩ của nó.  Nhưng không còn là một Nguyễn Tuân “nghệ thuật vị nghệ thuật” nữa. Ông  đã nhìn cái đẹp của con người là cái đẹp gắn với nhân dân lao động, với  cuộc sống đang nẩy nở sinh sôi, đồng thời lên án, tố cáo chế độ cũ,  khẳng định bản chất nhân văn của chế độ mới.

ST