Lipit

pthn15

Advertisements

Lipids là 1 hợp chất hữu cơ đa chức, ko tan trong nước, tan trong các dung dịch như benzen, etanol, chloroform…

Hai nhóm lipi quan trọng đối với sinh vật là nhóm có nhân glyxerol và nhóm steroid, 2 nhóm này kết hợp với các acid béo tạo tạo ra nhiều loại lipid khác nhau.

Lipid đc chia ra làm 2 loại:

+ Lipid đơn giản: đại diện là mỡ, dầu, sáp
+ Lipid phức tạp: đại diện là phospholipids, steroid

1. Lipid đơn giản:

Các phân tử mỡ, dầu, sáp chứa các nguyên tử C,H,O như cacbohidrat nhưng có tương quan tỉ lệ khác, đặc biệt là trong mỡ có rất ít O (ví dụ mỡ bò: C57H110O6). Vì vậy nó làm giảm số nhóm phân cực OH, nguyên nhân giải thích vì sao mỡ và dầu ít tan trong nước.

Mỡ và dầu đc cấu tạo từ 2 đơn vị cơ bản là glixerol và acid béo. Tất cả các phân tử có acid béo đều có nhóm –COOH gắn vào mạch Hidrocacbon. Mạch Hidrocacbon này thường là mạch thẳng, ko phân nhánh, chứa từ 4-24 nguyên tử cacbon nối với nhau = nối đơn ( chuỗi hidrocacbon no) hoặc cả nối đơn và nối đơn (chuỗi hidrocacbon chưa no).

Mỡ có cấu trúc triglyxerol(1 glyxerol với 3 đơn vị acid béo). Cấu trúc đặc trưng của mỡ đc hình thành khi phản ứng ngưng tụ xảy ra giữa nhóm –OH và nóm –COOH và liên kết giữa glixerol với aci béo là liên kết este: R-COOR’. Vì lipid có nhiều liên kết C-C, C-H đều là những liên kết mạnh, vì vậy khi khi cơ thể cần, lipid sẽ giải phóng lượng năng lượng lớn hơn 2 lần so với Hidratcacbon cùng khối lượng.

2.Phospholipid:

Phospholipids là thành phần rất quan trọng vì cùng với Protein, chúng là nguyên liệu cấu tạo nên tế bào

Phosphlipids khác với mỡ và dầu ở chỗ ở liên kết thứ 3 của nhóm glixerol là liên kết với nhóm Phosphat PO4, nhóm này nối glixerol với 1 ancol phức. Phân tử phospholipids có đầu chứa nhóm phosphat ưa nước và đầu kia ko phân cực kị nước. Vì vậy khi trộn phospholipids vào nước, chúng có thể tạo nên các mixel hoặc cấu trúc 2 lớp phân tử quay đầu kị nước vào nhau và quay đâu ưa nước ra ngoài tạo liên kết Hidro với các phân tử nước xung quanh.

3.Steroit

Khác với các nhóm lipid khác, cấu trúc phân tử steroid chứa các nguyên tử kết vòng gồm 3 hexozo và 1 pentozo. Ngoài Colesterol là 1 lipid quan trọng thứ 2 của màng tế bào thì hầu hết các steroid còn lại là các vitamin và hoocmon (vd: vitamin D2, ostrogen, progesterone…) nên chúng chỉ có số lượng nhỏ.

4.Chức năng của Lipid:

_ Là nguồn dự trữ năng lượng lớn nhất cho cơ thể.

_ Tham gia cấu tạo nên màng tế bào,thành tế bào.

_ Một số cơ quan: gan, não, tim, tuyến sinh dục…nếu nhu cầu về acid béo chưa no thiếu sẽ gây rối loạn trước tiên ở vùng này.

_ Nếu cơ thể bị rối loạn chuyển hóa chất béo sẽ ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, kể cả hệ thần kinh.

_ Tạo cảm giác ngon miệng và cảm giác no khi ăn.